MTA konkurs główny i zdobywcy III miejsca - zespół izm7

W całej tysiącletniej historii miasta Krakowa dwa okresy zaznaczyły się rozwojem skonsolidowanej struktury urbanistycznej i czytelnej zasady kompozycyjnej: w średniowieczu okres Wielkiej Lokacji (1257) zakładający rozwój miasta na planie ortogonalnym oraz okres Twierdzy Kraków (XIX w.) wyznaczający dalszy rozwój w układzie koncentryczno-promienistym. Okres II poł. XX w. to okres chaotycznego rozwoju i dekompozycji historycznych podwalin urbanistyki Krakowa. Terytorialne rozprzestrzenienie zaowocowało nieciągłościami tkanki urbanistycznej, niedorozwojem przestrzeni publicznych oraz układu komunikacyjnego. Dodatkowo w panoramie miasta pojawiły się dysharmonizujące obiekty przemysłowe oraz nierozróżnialne między sobą, typowe, pozbawione tożsamości wielkie zespoły zabudowy mieszkaniowej z wielkiej płyty.

Idea pracy oparta jest na powrocie do historycznego koncentryczno-promienistego planu poprzez wprowadzenie dwóch otwartych od zachodu pasm realizacji zabudowy wysokiej, ze zróżnicowanymi regułami kształtowania zabudowy. Poza znaczeniem kompozycyjnym w panoramie miasta zabudowa wysoka pełnić będzie rolę generatorów aktywności życia publicznego na obszarach wykazujących taki potencjał a pozbawionych silnych impulsów do ich harmonijnego rozwoju zintegrowanego ze strukturami historycznymi. Naczelną zasadą jest układ współosiowych pierścieni lokalizujących pasma realizacji grup budynków wysokich oraz pojedynczych akcentów wysokościowych nawiązujących do zasady historycznej panoramy miasta z wieżami kościołów i innych budynków publicznych.

po kliknięciu na ilustrację - powiększenie

Pierwszy, zewnętrzny półpierścień wyznacza pas w odległości ok. 3,5 km wskazany dla grup budynków wysokich (max. 40-100 m) skupionych przy 9 „węzłach urbanistycznych”. Wskazana wysokość zabudowy waha się od 40 m w na zachodnich końcach półpierścienia w strefie styku z obszarami niskiej zabudowy oraz terenów zielonych jak Sikornik Las Wolski i Zakrzówek o wielkiej wartości przyrodniczej i krajobrazowej do 100 m wzrastając stopniowo we wschodniej części półpierścienia. Kulminacja dopuszczalnej wysokości zabudowy wypada na linii przesłaniania kominów elektrociepłowni w Łęgu neutralizując industrialny charakter tła widoku (elektrociepłownia w Łęgu oraz huta im. T.Sędzimira w Nowej Hucie). Wybrane do zabudowy lokalizacje tworzą policentryczny układ aktywizujący peryferia historycznej części miasta nadając im tożsamość i impuls dla zrównoważonego rozwoju.

po kliknięciu na ilustrację - powiększenie

powyższa grafika w bardzo dużym rozmiarze > > > (szer. 5500 pikseli)

Każda z grup ze względu na swoje indywidualne cechy lokalizacyjne i programowe posiadać będzie swój odmienny, dominujący charakter przestrzenny i funkcjonalny. Inicjujące półpierścień skupiska nowej zabudowy wysokiej (obszary 1 i 9) o zredukowanej wysokości mają charakter zespołów hotelowo-rekreacyjnych są kontynuowane przez wyższe grupy o charakterze mieszkaniowo-usługowym (obszary 2 i 7) i biurowym (obszar 8) oraz najwyższe o profilu komercyjno-biurowym (obszary 3, 4, 5 i 6) Każda z dziewięciu grup ma zainicjować procesy konsolidacji i dogęszczania tkanki urbanistycznej wokół nowych centrów i wpłynąć na aktywizację życia publicznego sąsiadujących z nimi monofunkcyjnych i zespołów mieszkaniowych.

po kliknięciu na ilustrację - powiększenie

powyższa grafika w bardzo dużym rozmiarze > > > (szer. 5500 pikseli)

Drugi, środkowy półpierścień wyznacza szeroki pas w odległości ok. 2 km od Rynku Głównego wskazany dla kontynuacji pojedynczych budynków wysokich (max. 40 m) uzupełniających istniejące akcenty, zlokalizowane w ważnych dla kompozycji a niedopełnionych punktach otuliny miasta średniowiecznego. Wysokość akcentów indywidualnie ustalana winna nawiązywać do lokalnego gabarytu struktury urbanistycznej i przewyższać ją stosownie o 3-6 kondygnacji

Trzeci, wewnętrzny pierścień wyznacza obszar Plant jako pole do realizacji niewielkich akcentów architektonicznych o układzie i skali nawiązującej do baszt obronnych Starego Miasta. Akcenty te mieścić miałyby w sobie funkcje informacyjne o aktywności prowadzonej w obrębie ośrodków policentrycznych skupionych wzdłuż trzeciego pierścienia tworząc architektoniczne echo niewidocznych stąd miejsc. Swoją współczesną formą miałyby zainicjować bezpośredni dialog pomiędzy starą a nową substancją wykorzystując do tego lokalizacje na neutralnym gruncie Plant.

po kliknięciu na ilustrację - powiększenie

powyższa grafika w bardzo dużym rozmiarze > > > (szer. 4000 pikseli)

Forma architektoniczna zabudowy wysokiej winna nawiązywać do form dominanthistorycznej części miasta jednakże nie powinno wprost przejmować wzorców historycznych brył i detalu. Za najwłaściwszy kierunek kształtowania formy budynków wysokich w kontekście zabytkowych dominant należy uznać piętrzące się zakończenia brył budynków i unikanie tępych zakończeń powtarzalnych w rzucie form architektonicznych. Zróżnicowanie wysokościowe w obrębie grup budynków wysokich jest nawiązaniem do zróżnicowanego gabarytu zabudowy Starego Miasta, Kazimierza, Podgórza i sąsiadującej z nimi otuliny.

po kliknięciu na ilustrację - powiększenie

powyższa grafika w bardzo dużym rozmiarze > > > (szer. 4000 pikseli)

Przedstawiona idea jest powrotem do kompozycyjnych podstaw kształtowania urbanistyki zagubionych w okresie tworzenia planów zagospodarowania przestrzennego pomijających komponowanie jako osnowę planowania rozwoju miasta, ale także ignorujących subtelności funkcjonowania przestrzeni publicznych. Wielkoskalowe strategie przyczyniły się do zagubienia lokalnego charakteru, odmienności kulturowych, programowych oraz zmarnowania drzemiącego potencjału wymagającego głębokich analiz przed zaprogramowaniem ich dalszego rozwoju.

MTA (11) konkurs główny Trzeci wymiar architektury –
50 wieżowców dla historycznego miasta Krakowa

Zdobywcy III. miejsca:

zespół  izm7 w składzie:

Rafał Barnaś
Grzegorz Cyran
Wojciech Gajewski
Andrei Kozac
Łukasz Łaskawiec
Piotr Martela
Jakub Turbasa
Wojciech Wicher