XV Polsko-Niemiecka Konferencja i podróż studyjna „Architektura ryglowa – wspólne dziedzictwo ANTIKON 2014” Słubice, 22-24.09.2014 r. Temat wiodący „Kolonizacja fryderycjańska”
Konferencja ANTIKON od lat przyczynia się do szeroko rozumianej popularyzacji wiedzy wśród właścicieli obiektów ryglowych w sprawie prawidłowego przeprowadzania remontów, prac konserwatorskich i ochrony obiektów. Uczestnicy ANTIKONU promują unikalny charakter dziedzictwa kulturowego architektury drewnianej i ryglowej zarówno w Niemczech jak i w Polsce. Długoletnia współpraca w ramach ANTIKONU polskich konserwatorów, historyków sztuki, ze specjalistami z Niemiec pozwala na wymianę cennych doświadczeń w zakresie ochrony dziedzictwa architektonicznego oraz ich skuteczne wykorzystanie.
Podczas bogatej w treści podróży studyjnej konserwatorzy zabytków, etnografowie, historycy sztuki, naukowcy, architekci, projektanci, właściciele i nadzorujący obiekty zabytkowe, rzemieślnicy i rękodzielnicy zajmujących się kulturą ludową, pasjonaci i miłośnicy zabytków będą mieli niepowtarzalną okazję poznania niezwykłości odwiedzanych ziem, „ich bogactwa” i licznych zabytków. O wielopłaszczyznowości projektu ANTIKON świadczy możliwość spotkania, wymiany poglądów i doświadczeń różnych grup zawodowych i społecznych zainteresowanych losem i zachowaniem obiektów o architekturze ryglowej. ANTIKON popularyzuje i poszerza wiedzę o potrzebie ratowania dziedzictwa kulturowego. Goście i uczestnicy konferencji mają niepowtarzalną okazję do poznania wartościowych obiektów architektury regionalnej in situ, podczas unikatowej na skalę polsko-niemiecką podróży studyjnej. Podczas tegorocznego spotkania powstaną: skróty streszczeń referatów konferencyjnych, informator dotyczący trasy podróży studyjnej, informator dotyczący wystawy towarzyszącej i strona internetowa zadania. Wszystkie wydawnictwa powstaną w wersji polsko-niemieckiej. Podczas podróży studyjnej odbędzie się szereg wykładów „przy obiektach”, przeprowadzonych zarówno przez polskich jak i niemieckich specjalistów. Podczas podróży studyjnej grupę uczestników oprowadzać będą przewodnicy reprezentujący współorganizatorów konferencji. Konferencji towarzyszyć będzie wystawa przygotowana przez jednego z Partnerów projektu – Biuro Dokumentacji Zabytków ze Szczecina dotyczącą budownictwa ryglowego w krajobrazie nadodrzańskim na terenach obejmujących trasę tegorocznej podróży studyjnej.
Tematem wiodącym tegorocznego spotkania będzie Kolonizacja fryderycjańska. Problematyka poruszana podczas konferencji dotykać będzie: zagadnień związanych z kolonizacją fryderycjańską
(w cezurze od ok. 1740 r. po początek XIX w.) ze szczególnym uwzględnieniem ziem pogranicza Pomorza Zachodniego, Ziemi Lubuskiej, Brandenburgii i Meklemburgii.
Patronat Honorowy nad konferencją objęli
Mathias Brodkorb - Minister Oświaty, Nauki i Kultury Meklemburgii - Pomorza Przedniego
Jerzy Ostrouch - Wojewoda Lubuski
Marek Tałasiewicz - Wojewoda Zachodniopomorski
Elżbieta Polak - Marszałek Województwa Lubuskiego
Olgierd Geblewicz – Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego
dr hab. inż. arch. Małgorzata Rozbicka - Dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa
dr Gunter Pleuger - Rektor Uniwersytetu Europejskiego Viadrina we Frankfurcie nad Odrą
Helmuth Freiherr von Maltzahn - Konsul Honorowy Polski w Schwerinie
Bartłomiej Sochański - Konsul Honorowy Republiki Federalnej Niemiec w Szczecinie
Partnerzy Projektu
Po stronie niemieckiej:
Krajowy Urząd Konserwatora Brandenburgii
Krajowy Urząd Konserwatora Meklemburgii Pomorza Przedniego
Towarzystwo Niemiecko-Polskie w Meklemburgii - Pomorzu Przednim
Po stronie polskiej:
Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Szczecinie
Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Zielonej Górze
Narodowy Instytut Dziedzictwa Oddział w Szczecinie
Biuro Dokumentacji Zabytków w Szczecinie
Collegium Polonicum w Słubicach, Katedra Ochrony Zabytków Uniwersytetu Europejskiego Viadrina
Specjalistyczny Patronat Prasowy
„Biuletyn Informacyjny Konserwatorów Dzieł Sztuki” z Łodzi
„Spotkania z Zabytkami” z Warszawy
„Renowacje i Zabytki” z Krakowa
Patronat Medialny
Kurier Szczeciński
TVP Oddział Regionalny w Gorzowie Wielkopolskim
Patronat Internetowy
Portal W-A.pl
Wystawa
Konferencji towarzyszyć będzie wystawa Biura Dokumentacji Zabytków w Szczecinie dotyczącą budownictwa ryglowego w krajobrazie nadodrzańskim na terenach obejmujących trasę tegorocznej podróży studyjnej.
Internetowa dokumentacja konferencji
Powstanie internetowa strona projektu, gdzie umieszczone zostaną informacje o konferencji ANTIKON 2014 - w wersji polskiej i niemieckiej. Można będzie na niej znaleźć aktualności, prezentacje Patronów Honorowych, Patronów Medialnych, Organizatorów i zaprzyjaźnionych współpracowników, opisy miejsc, w których odbędzie się konferencja i podróż studyjna, program konferencji, itd...
PROGRAM KONFERENCJI I PODRÓŻY STUDFYJNEJ
ANTIKON 2014
22.09.2014 r. (poniedziałek)
8.30 zbiórka uczestników pod Dworcem PKP w Szczecinie - ul. Kolumba 2, Szczecin
8.45 wyjazd ze Szczecina w podróż studyjną
Część trasy podróży studyjnej biegnąca w woj. zachodniopomorskim
9.45 Brzesko – wieś, dzwonnica i wnętrze kościoła ze stalaktytowym sklepieniem po konserwacji
10.15 wyjazd do Niepołcka
11.05 Niepołcko – przerwa kawowa
11.25 Niepołcko – zwiedzanie dworu ryglowego, połączone z wykładem przy zabytku przygotowanym przez Państwa Cykalewiczów – Przedstawicieli Stowarzyszenia Młyn Papiernia remontującego zabytek, który nawiązuje do tematu budownictwa dworskiego.
12.25 wyjazd do Kołczyna
Część trasy podróży studyjnej biegnącej w woj. lubuskim „Wsie na łęgach warciańskich”
13.05 Kołczyn – wieś o genezie średniowiecznej, położona na lewym brzegu rzeki Warty, pośród łąk i rozlewisk
13.50 przejazd do Okszy wzdłuż wałów przeciwpowodziowych. Po drodze dawne miejscowości kolonistów warciańskich o rozproszonej zabudowie: Studzionka i Boguszyniec.
14.20 Oksza – przerwa kawowa
14.50 Oksza – miejscowość kolonistów założona w 1726 roku. Wieś położona jest wzdłuż wałów, po lewej stronie rzeki Warty, opodal przeprawy promowej
15.20 wyjazd do Słubic
16.20 Słubice – obiad
17.20 uroczyste rozpoczęcie obrad; sesja I - Collegium Polonicum w Słubicach
dr inż. arch. Joanna Arlet, dr inż. arch. Piotr Arlet – Wydział Budownictwa i Architektury Instytutu Architektury i Planowania Przestrzennego Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie
Kolonizacja Fryderycjańska jako realizacja idei oświeceniowego merkantylizmu w ruralistyce i architekturze wsi na polsko-pruskim pograniczu
Ingetraud Senst – Referent Regionalny ds. Inwentaryzacji w Krajowym Urzędzie Konserwacji Zabytków w Brandenburgii w Zossen
Zabytki czasów fryderycjańskich jako świadectwa budowli obszaru w dorzeczu Dolnej Odry
18.00 przerwa kawowa
18.30 c.d. obrad - Collegium Polonicum w Słubicach
dr inż. Katja Laudel – niezależny historyk budownictwa (także dla Krajowego Urzędu Ochrony Zabytków Brandenburgii), od roku 2012 dla firmy Hübner+Oehmig, Biura Architektury i Ochrony Zabytków w Berlinie
Rygiel vs budowle z drewna śrutowego – „Mur Pruski“ jako urzędowe zarządzenie na terenach niegdysiejszej Nowej Marchii (1770-1870)
mgr Błażej Skaziński – Kierownik Delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Gorzowie Wielkopolskim
Krajobraz kulturowy łęgów warciańskich
19.40 kolacja i nocleg
23.09.2014 r. (wtorek)
8.00 zbiórka uczestników
8.15 - 9.15 śniadanie
9.30 rozpoczęcie obrad – sesja II - Collegium Polonicum w Słubicach
Barbara Bielinis-Kopeć – Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Zielonej Górze
Kościoły ryglowe w krajobrazie kulturowym Błot Warciańskich
Jens Amelung – Konserwator Zabytków Krajowego Urzędu Kultury i Konserwacji Zabytków Meklemburgii Pomorza Przedniego
Nie tylko czerń i biel! - Kolorystyka murów zewnętrznych na kościołach z XVIII na Pomorzu Przednim
Danuta Kowalska – doktorantka na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej
Fryderycjańskie domy Modlitwy
10.30 przerwa kawowa
10.50 c.d. obrad - Collegium Polonicum w Słubicach
dr Ursula Wolf – od roku 1980 zajmuje się organizacją wystaw sztuki francuskich malarzy na terenie Westfalii i Polski, a od roku 1992 zajmuje się budowaniem kontaktów i ich pielęgnowaniem pomiędzy miastami Münster i Lublin. W chwili obecnej pracuje niezależnie oraz jako wolontariusz.
Powstanie kolonii Neu Anspach (Niegosław), Neu Erbach (Kawczyń), Neu Ulm (Osów) na terenie Nowej Marchii nad Notecią za czasów Fryderyka II
dypl. mgr inż. Daniela Gurlt – Niższy Urząd Ochrony Zabytków w powiecie Barnim/Brandenburg
Wilhelm Schneider z miasta Pfalz
Anna Musiał-Gąsiorowska – Inspektor Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Szczecinie, Michał Dębowski – Kierownik Wydziału ds. Inspekcji Zabytków Nieruchomych Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Szczecinie
Wiatraki jako materialne ślady osadnictwa holenderskiego na terenie Pomorza Zachodniego. Stan zasobu. Problemy konserwatorskie
11.50 dyskusja
12.05 - 13.00 obiad
13.00 wyjazd do Altwustrow
Część trasy podróży studyjnej biegnąca na terenie Landu Brandenburgia
14.20 Altwustrow – zwiedzanie miejscowości i kościoła
15.15 Neulietzegöricke – pierwsza wioska kolonizacyjna w dorzeczu Odry założona w 1753 roku. Kościół wybudowany w 1769 w konstrukcji ryglowej
16.30 Altbarnim (Klainbarnim) – wioska założona w roku 1300, początkowo wioska rybacka, po osuszeniu dorzecza Odry przekształcona w wiejską. Kościół wybudowany w 1776 roku w konstrukcji ryglowej
17.20 Wuschewier – przerwa kawowa
17.45 Wuschewier – wioska założona w latach 1757-1759 jako kolonia Carlsburg.
18.30 wyjazd do Słubic
19.30 kolacja i nocleg – Słubice
24.09.2014 r. (środa)
8.00 zbiórka uczestników
8.15 - 9.15 śniadanie
9.30 rozpoczęcie obrad – sesja III - Collegium Polonicum w Słubicach
Sylwia Florkowska – Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska Politechniki Gdańskiej, P.U.H. „BUDCHEM”, Arkadiusz Lewicki – inżynier budowy P.U.H. „BUDCHEM”
Architektura ryglowa na obszarze Żuław Wiślanych - analiza przemian architektonicznych i współczesna konserwacja
Wiktor Knercer – Starszy Specjalista w Narodowym Instytucie Dziedzictwa, Oddział Terenowy Olsztyn; Adam Płoski – Starszy Specjalista Narodowego Instytutu Dziedzictwa, Oddziału Terenowego w Olsztynie
Osadnictwo szkatułowe na terenie dawnych Prus Książęcych
dr Nina Hennig – Kierownik Działu Muzealnego dot. Etnografii Krajobrazu Wschodniofryzyjskiego w Aurach, dr Michael Schimek – Kierownik Działu Historii Budownictwa w Muzeum Wsi w Cloppenburgu – Skansen obszaru Dolnej Saksonii od roku 2011
Zasiedlenie ziem wschodniej Fryzji w drugiej połowie XVIII wieku
dr inż. arch. Monika Ewa Adamska – Adiunkt w Katedrze Budownictwa i Architektury Wydziału Budownictwa Politechniki Opolskiej
Kolonizacja fryderycjańska na Śląsku
Marta Kaluch-Tabisz – Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego
Architektura osiedli herrnhuckich na Śląsku w okresie panowania Fryderyka II
11.00 dyskusja
11.15 przerwa kawowa
11.45 c.d. obrad - Collegium Polonicum w Słubicach
mgr inż. Peter Petersen – Biuro Historii Budownictwa i Ochrony Zabytków, Jean Vollendorf – Prezes Zrzeszonych Mecenasów Domów Budowanych z Bali w Eichhof
Przed-fryderycjańskie kolonizacje Urzędu Königsholland na przykładzie Eichhof
dr inż. arch. Renata Gubańska, dr inż. Janusz Gubański – Instytut Architektury Krajobrazu Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
Układy ruralistyczne kolonizacji fryderycjańskiej na przykładzie wsi Pokój – problemy ochrony i rewaloryzacji
dr inż. Mariusz Książek – adiunkt i pracownik naukowo-dydaktyczny w Instytucie Budownictwa Politechniki Wrocławskiej. Członek Zarządu Głównego Komitetu Trwałości Budowli PZiTB w Warszawie
Wybrane przykłady architektury wsi fryderycjańskich na ziemiach polskich
12.40 dyskusja
13.00-13.15 zakończenie obrad
13.15-14.00 obiad
14.15-17.00 powrót do Szczecina
Biuro Organizatora
SZCZECIN-EXPO Towarzystwo Wspierania Rozwoju Pomorza Zachodniego
ul. Dworcowa 19, pok. 218; 70-206 Szczecin
tel. +48 91 831 49 22
+48 91 831 49 22; fax. +48 91 423 94 71
Agata Lewandowska – Dyrektor Biura Zarządu
tel. +48 607 925 999+48 607 925 999 ;e-mail: agata.lewandowska@szczecin-expo.org
