Niezwykły muzealno-edukacyjny ośrodek „Świętokrzyski Sztetl” im. Majera Małego w Chmielniku został uznany za najlepiej i najskuteczniej zrewitalizowany obiekt 2013 roku i uhonorowany nagrodą „Złoty Żuraw”. Za projekt ośrodka odpowiada pracownia Nizio Design International.
„Świętokrzyski Sztetl” zrealizowany według projektu architekta Mirosława Nizio to miejsce unikatowe – dawna synagoga została przekształcona w multimedialne centrum muzealno-edukacyjne, gdzie zwiedzający mogą odbyć niezapomnianą podróż w czasie do dawnego żydowskiego miasteczka. Historia samego miejsca, niezwykle ważnej dla całej Kielecczyzny kultury żydowskiej, a także złożonych stosunków polsko-żydowskich została opowiedziana przy użyciu prostych form architektonicznych i efektownych elementów multimedialnej ekspozycji. Wystawa bardzo silnie oddziałuje na zmysły zwiedzających i pobudza wyobraźnię również dzięki zastosowaniu nowoczesnych rozwiązań technologicznych. „Świętokrzyski Sztetl” stał się multimedialnym centrum pamięci, w którym widzowie mogą odbyć wirtualną wędrówkę po żydowskim sztetlu, korzystając z intuicyjnych ekranów dotykowych i multimedialnych map okolicy. Atmosferę gwarnego targu czy żydowskiej szkoły budują również odpowiednio zaaranżowane i wyselekcjonowane dźwięki płynące z zamontowanych w przestrzeni ekspozycji głośników.
„Świętokrzyski Sztetl” mieści się w dawnej synagodze poddanej rewitalizacji. Opracowany przez Nizio Design International projekt nie zakładał ingerencji w strukturę murów oraz odtwarzania pierwotnego wyglądu ścian, które w całości były pokryte freskami. Dzięki zastosowaniu jasnego koloru ścian przestrzeń nabrała innego charakteru, który został podporządkowany wystawienniczej funkcji zrewitalizowanego obiektu. Istotnym elementem projektu jest monumentalny, czarny, stalowy sześcian, symbolizujący dom otwarty na cztery strony świata. Jego wnętrze tworzy kolejną przestrzeń wystawienniczą, w której prezentowana jest stała ekspozycja judaiców. Kontrastujące kolory i kształty w metaforyczny sposób odnoszą się do relacji pomiędzy dwoma narodami zamieszkującymi jedno miasto – polskim i żydowskim.
Centrum ekspozycji „Świętokrzyskiego Sztetla” stanowi szklana bima wzorowana na XVIII-wiecznym oryginale. Bima jest najważniejszym miejscem w synagodze. Najczęściej przyjmuje ona formę baldachimu, a podczas nabożeństw to właśnie z niej kapłan odczytuje Torę. Chmielnicka bima jest unikatem na skalę światową – wszystkie jej elementy, w tym także stół do czytania Pięcioksięgu, zostały wykonane z wielkoformatowego szkła. Połączenia pomiędzy taflami wykonano za pomocą niewidocznych dla oka klejów i podkonstrukcji pleksiglasowej, a całość utwardzono promieniami ultrafioletowymi.
„Świętokrzyski Sztetl” przywołuje pamięć o dawnej Polsce, w której funkcjonowało kilkadziesiąt sztetli, czyli małych miasteczek żydowskich. Ideą i celem przyświecającym powstaniu ośrodka jest podtrzymanie tradycji wynikającej ze współistnieniu w tym mieście kultury żydowskiej i polskiej. „Świętokrzyski Sztetl” poprzez swoją nowoczesną formę ekspozycyjną i liczne nawiązania symboliczne, staje się dopełnieniem narracji historii Żydów z Kielecczyzny.
