Będzie wiadomo, gdzie sadzić drzewa, aby dobrze rosły

Trwa realizacja pięciu polskich projektów, które biorą udział w międzynarodowym konkursie „Quarry Life Award” organizowanym przez koncern HeidelbergCement, którego częścią jest Grupa Górażdże. Ich wyniki posłużą do prowadzenia bardziej skutecznych działań rekultywacyjnych na terenach kopalń.

Głównym celem konkursu jest poszukiwanie nowych pomysłów na ochronę i promocję wielu gatunków roślin i zwierząt na terenach kopalń surowców mineralnych należących do koncernu HeidelbergCement. To konkurs naukowo-dydaktyczny skierowany głównie do środowiska naukowców i studentów kierunków przyrodniczych, ochrony środowiska. Do konkursu zgłoszono ponad 300 projektów, w 18 krajach na 4 kontynentach. W Polsce do konkursu zakwalifikowano 5 propozycji.

Dla Grupy Górażdże konkurs ma nie tylko walor edukacyjny, ale także praktyczny. Wyniki badań zostaną wykorzystane przez firmę do prowadzenia efektywniejszych działań rekultywacyjnych na terenach należących do niej kopalń.  Od wielu lat prace w tym zakresie są przez przedsiębiorstwo realizowane, jednak oczekuje się, że dzięki współpracy z naukowcami będą bardziej skuteczne i przynoszące lepsze rezultaty przyrodnicze.

Marlena Kłosek z Uniwersytetu Opolskiego sprawdza, gdzie w Kopalni Górażdże są najlepsze miejsca, w których mógłby rosnąć jarząb brekinia. Jest to drzewo dość rzadkie i w Polsce chronione. Trwają badania gleby, które mają na celu wskazanie, w jakich miejscach są najbardziej dogodne warunki dla wzrostu brekinii. Ta wiedza bardzo się przyda w przyszłości, bo będzie już wiadomo, w jakich miejscach należy sadzić drzewa, aby rośliny dobrze rosły. To poprawi skuteczność rekultywacji.

Dzięki projektowi realizowanemu przez dra hab. Adama Stebla z Katedry i Zakładu Botaniki Farmaceutycznej i Zielarstwa Śląskiego ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego będzie wiadomo, jakie gatunki mszaków, w tym chronionych występują w Kopalni Górażdże. Mszaki są wykorzystywane jako bioindykatory, czyli wskaźniki np. skażeń metalami ciężkimi lub skażeń atmosfery tlenkami siarki i azotu. Program ochrony mszaków na terenach zmienionych eksploatacją surowców nie był do tej pory w Polsce prowadzony. Grupa Górażdże jest więc pierwszą w kraju, która uczestniczy w realizacji tego typu projektu.

Koło Naukowe Biologów Uniwersytetu Opolskiego prowadzi badania nad odbudowaniem niezwykle cennych muraw kserotermicznych, które w Polsce zaczynają ginąć. Zdaniem studentów utrzymanie muraw uatrakcyjnia bioróżnorodność danego terenu poprzez zachowanie i ochronę wielu gatunków roślin oraz związanych z nimi zwierząt. To doskonałe miejsce na poprowadzenie ścieżki przyrodniczej, która ma nie tylko walory edukacyjne, ale także rekreacyjne.

Z kolei Ewa Poślińska, studentka Uniwersytetu Opolskiego prowadzi inwentaryzację ptaków lęgowych, które gniazdują na terenie kopalni Malerzowice. Grupie Górażdże projekt umożliwi nie tylko poznanie liczebności, rozmieszczenia i różnorodności ptaków występujących na terenie wyrobiska, ale także promocję warunków ornitologicznych obszarów kopalnianych, podniesie atrakcyjność tych terenów i pozwoli pokazać, że są to miejsca bogate przyrodniczo.

Inwentaryzację fauny i flory terenu Kopalni Surowców Mineralnych „Szczytniki” prowadzą także członkowie Studenckiego Koła Naukowego Wydziału Nauk Biologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego. Ich celem jest opracowanie koncepcji rekultywacji, która umożliwi tworzenie bogatych siedlisk roślinnych i zwierzęcych. Ich zdaniem urozmaicenie warunków siedliskowych np. poprzez tworzenie szuwarów, namulisk czy łąk sprzyja zasiedlaniu terenów kopalń przez wiele różnych organizmów, w tym także gatunków uważanych za ginące.

Do 2020 r. HeidelbergCement zamierza wdrożyć programy z zakresu zarządzania bioróżnorodnością w przynajmniej 50 proc. kopalni znajdujących się na obszarach o dużej wartości ze względu na ich walory przyrodnicze lub w pobliżu tego typu obszarów. To pokazuje, że wiedza uzyskana dzięki współpracy z naukowcami bardzo się przyda.  Do końca 2011 r. programy z zakresu zarządzania bioróżnorodnością wdrożono w 115 zakładach spółki działających w Europie.

Zakończenie konkursu przewidziano na wrzesień, a w listopadzie poznamy zwycięzców.  Na laureatów konkursu czekają nagrody pieniężne w wysokości od 1.500 do 30.000 Euro