MUS ARCHITECTS i zespół szkół w Kazimierzu Dolnym

Nowy zespół szkół w Kazimierzu Dolnym, pomimo złożoności funkcjonalnej i rozmieszczenia na trzech różnych działkach powinien tworzyć spójny „organizm”. Celem prezentowanego opracowania opisowego oraz projektu architektonicznego jest stworzenie logicznej i pięknej struktury – funkcjonalnego, sprawnie działającego, osadzonego w kontekście miejsca oraz nowoczesnego i przyjaznego Zespołu Szkół.

MUS ARCHITECTS

Skład zespołu:
Adam Zwierzyński
Anna Porębska
Paweł Barczyk
Przemysław Kowalkowski

musarch.pl
KONKURS ARCHITEKTONICZNY NA OPRACOWANIE KONCEPCJI ARCHITEKTONICZNEJ GMINNEGO ZESPOŁU SZKÓŁ W KAZIMIERZU DOLNYM, WOJ. LUBELSKIE

Podstawowym pomysłem tkwiącym u źródła kompozycji projektu są kawałki surowego drewna na kamiennych postumentach luźno rozrzucone w krajobrazie o bujnej zieleni, dynamicznej topografii i niesłychanych walorach widokowych. Syntetyczny i zredukowany zapis myśli zawierający jedynie trzy elementy składowe: Drewno, Kamień i Krajobraz poddany został testom programowym, funkcjonalnym i kompozycyjnym prowadzących do pogłębiania myśli bazowej i rozwijania jej w konsekwentny sposób na każdym etapie prac projektowych.

W ten sposób powstał nowoczesny i funkcjonalny organizm, osadzony w naturalnym krajobrazie, czerpiący zarówno ze współczesnej estetyki i szkoły projektowania jak i z lokalnej tradycji i materiałów wykończeniowych charakterystycznych dla Kazimierza Dolnego.

Niech Nowy Zespół Szkół będzie
inspirująco piękny,
by mógł pobudzać młodą wyobraźnię,
surowo milczący,
tak by nie zakłócać szumu lasu czy łoskotu rzeki
prosty lecz niezwykle funkcjonalny,
by ułatwiać działanie i podawać pomocną dłoń w procesie edukacji i rozwoju.

ilustr. MUS ARCHITECTS / po kliknięciu powiększenie

ZAŁOŻENIA URBANISTYCZNE

Zadany program funkcjonalny rozdzielono na trzy grupy: Szkołę podstawową, Gimnazjum i Centrum sportu.

Każdej z grup przyporządkowano miejsce w przestrzeni terenu opracowania. Dysponując trzema działkami o konkretnych parametrach wielkościowych i relacjach przestrzennych, po uprzednim przeanalizowaniu objętościowym zarówno potrzeb metrażowych poszczególnych grup projektowanego zespołu jak i pożądanych i możliwych do zrealizowania schematów połączeń i typologii funkcjonalnych zdecydowaliśmy się na lokalizację szkoły podstawowej na działce, na której znajdował się obiekt starej, uszkodzonej w wybuchu gazu i przeznaczonej do wyburzenia szkoły. Gimnazjum zaplanowano na najmniejszej działce centralnej, natomiast na potrzeby Centrum sportowego wykorzystano dużą działkę przy ulicy Góra Kwaskowa.

ELEMENTY ZAGOSPODAROWANIA:

Szkoła Podstawowa. Nowy budynek SP powiela zarys urbanistyczny swojego poprzednika – Starej Szkoły. Budynek w rzucie ma kształt litery „U” – dwa bliźniacze skrzydła połączone w głębi działki. Dominantą w części centralnej szkoły podstawowej jest zachowana cześć elewacji południowej istniejącego, lecz przeznaczonego do rozbiórki budynku SP. Poprzez odtworzenie dawnego układu zabudowy oraz zachowanie centralnej części fasady (strefy wejściowej) zachowano tożsamość i ciągłość kompozycyjną, funkcjonalną i świadomościową, w głowach mieszkańców i użytkowników przestrzeni.

ilustr. MUS ARCHITECTS / po kliknięciu powiększenie

Nowa szkoła Podstawowa pod względem architektonicznym osadzona jest w nowoczesnej stylistyce jednakże w warstwie tkanki urbanistycznej i parametrów urbanistycznych, a także relacji przestrzennej z otoczeniem kultywuje układ zastanych zależności, tradycji i poszanowania dla istniejących elementów zagospodarowania terenu. Restauracji poddano boisko szkolne, skarpę przy boisku, a przede wszystkim istniejący mur, który ma swoją kontynuację zarówno w budynku nowej szkoły jak i pozostałych elementów składających się na projekt zespołu szkół.

Gimnazjum. Na etapie programowania układu urbanistycznego uznaliśmy, że nieduża działka centralna ma szczególne znaczenie dla całej koncepcji zagospodarowania. Pełni ona funkcję zwornika urbanistycznego pomiędzy dużą działką przy drodze Góra Kwaskowa oraz działką starej szkoły.

Z przyczyn komunikacyjnych i kompozycyjno przestrzennych duża cześć działki centralnej przeznaczyliśmy na reprezentacyjny plac będący kontynuacją placu i strefy wejściowej przy szkole podstawowej. Na pozostałej części działki zlokalizowano budynek gimnazjum oraz trakt pieszy komunikujący strefę SP z Centrum Sportu oraz bulwarem nadrzecznym.

Wzdłuż ul. Lubelskiej na zachodniej granicy działki wyznaczono zatokę autobusową, połączoną z rozległym placem i strefami wejściowymi obu szkół (SP i Gimnazjum).

Z powyższych względów - komunikacyjnych oraz funkcjonalno przestrzennych, ale także po analizie stanu technicznego zdecydowaliśmy się na wyburzenie istniejącej na tej działce willi. Zachowano natomiast figurkę Chrystusa Frasobliwego z 1588, w narożniku działki przy skrzyżowaniu z ulica Szkolną.

Gimnazjum kontynuuje linie zabudowy wyznaczone poprzez wschodnie skrzydło Szkoły Podstawowej. Dynamiczna bryła budynku na różnych poziomach reaguje i nawiązuje do wytyczonych linii zabudowy, granic działki i zaplanowanych kierunków widokowych.

ilustr. MUS ARCHITECTS / po kliknięciu powiększenie

Centrum sportu. Nowa działka przy ulicy Góra Kwaskowa spełniać będzie funkcje sportowo-rekreacyjną. Zaprogramowano tu kompleks sportowy. W zachodniej części działki, przy rzece wyznaczyliśmy szeroki plac wejściowy stanowiący jednocześnie zielony skwer będący częścią bulwaru nadrzecznego. Wyznaczono jednokondygnacyjną bazę, która w głębi działki w kierunku zachodnim jest zagłębiona w ziemi. Dzięki temu budynek mimo swojej skali tworzy rodzaj muru w krajobrazie, jest to szeroka, ale stosunkowo niewysoka i nie zaburzająca krajobrazu forma. Na dachu znajdują się obiekty plenerowe, ścieżki, bieżnia i boiska. Wystającymi ponad „bazę” elementami kubaturowymi są jedynie drewniane bryły hali sportowej i basenu. Boiska sportowe są ogrodzone, ale dostępne zarówno z wnętrza budynku jak i z zewnątrz z placu wejściowego – poprzez szerokie schody plenerowe zintegrowane z „murem” ścianą zewnętrzną obiektu kubaturowego.

W pasie wzdłuż ul. Góra Kwaskowa zlokalizowano parking i zatokę umożliwiająca dojazd do obiektu.

Połączenia. Zespół Szkół Zlokalizowany jest na trzech niezależnych działkach. Z przyczyn pragmatycznych oraz ze względu na bezpieczeństwo użytkowników przestrzeni, po uprzedniej analizie możliwości wydzielono strefy połączeń pomiędzy trzema częściami Zespołu. Szkoła podstawowa została połączona z budynkiem gimnazjum poprzez tunel podziemny przebiegający pod ulica Szkolną. Tereny sportowe znajdujące się za rzeką są dostępne poprzez przejście zewnętrzne – traktem pieszym biegnącym na wschód od gimnazjum na granicy działki o nr. 1221, a także z placyku na zapleczu budynku gimnazjum (wyjście z poziomu -1 przy tunelu / korytarzu prowadzącym do SP). Na osi traktu pieszego ponad rzeką zaprojektowano kładkę prowadzącą poprzez zielony skwer wprost do wejścia głównego Centrum sportu i rekreacji. Połączenie piesze SP, Gimnazjum i Centrum Sportu zaprojektowano w sposób bezpieczny (stosowne barierki, balustrady na mostku i w oddaleniu od traktów komunikacji kołowej).

ilustr. MUS ARCHITECTS / po kliknięciu powiększenie

Mur. Uznaliśmy, iż istniejący w granicach działki starej szkoły mur jest szczególnie cennym i wartym uwagi elementem kompozycyjno – krajobrazowym. Postanowiliśmy uzupełnić ubytki w murze, odrestaurować go oraz poprawić artykulację elementów wkomponowanych w mur, a mających upamiętniać dawny cmentarz żydowski.

Motyw „muru” postanowiliśmy kontynuować w artykulacji formalnej wszystkich elementów nowego zagospodarowania, rozwijając ten istniejący element krajobrazu tworząc jednocześnie spójność estetyczną oddzielnych części nowej architektury oraz nowego zagospodarowania z tym istniejącym tu od lat.

Młyn i bulwar. Wzdłuż rzeki Grodarz planowany jest bulwar – otwarta, liniowa strefa ogólnodostępnej rekreacji i wypoczynku na łonie natury. Projekt poprzez wyznaczenie traktów pieszych, mostku i innych działań kompozycyjnych wspiera dostępność i funkcjonalność tej części miasta, a także co szczególnie istotne eksponuje walory widokowe otoczenia. Stary budynek młynu poddano restauracji i adaptacji do nowej informacyjno obsługowej funkcji. Młyn stanowi piękny i malowniczy element krajobrazu, jest wolnostojącym pawilonem otoczonym przyrodą. Budynek jest dostępny i widoczny z każdego miejsca zagospodarowania. Na osi młyn i skrzyżowanie ulic Góra Kwaskowa, Nadrzeczna, Czerniawy i Lubelska, wyznaczono szeroki klin otwartej przestrzeni zielonego skwerku. Dzięki temu powstała strefa rekreacji miejskiej będąca przestrzenią integrująca bulwar nadrzeczny, budynek młynu i Centrum sportu. Przy młynie proponujemy zorganizować przystanek dla spacerowiczów czy rowerzystów. W samym budynku należy zaprogramować punkt informacji miejskiej oraz niewielkie cafe/bistro nad rzeką.

ilustr. MUS ARCHITECTS / po kliknięciu powiększenie

Skala. Ze względu na dużą sumarycznie kubaturę planowanej inwestycji oraz obawy o wpływ wielkogabarytowych brył na kompozycję krajobrazową terenu opracowania podjęto starania w celu rozczłonkowania programu oraz zminimalizowania efektu niedopasowania do zastanego układu.

Działania takie jak budowanie aktywnej podstawy – efektywnego wykorzystania części przyziemia i podziemia terenu zagospodarowania, poprzez kompozycyjne przesunięcia brył, a także poprzez pasy poziome i jakość zastosowanych materiałów wykończeniowych - sprzyjają płynnemu wkomponowaniu nowych elementów w istniejący układ kompozycji krajobrazu.

ilustr. MUS ARCHITECTS / po kliknięciu powiększenie

KONCEPCJA PROGRAMOWO-PRZESTRZENNA

Zespół obiektów kubaturowych i towarzyszącego im zagospodarowania terenu realizuje założenia programowe wynikające z regulaminu konkursu.

Zespół Szkół w Kazimierzu Dolnym składa się z trzech budynków:

> Szkoły podstawowej (rozszerzonej o funkcje środowiskowe i bibliotekę) o całkowitej powierzchni użytkowej 4146m2

> Gimnazjum o całkowitej powierzchni użytkowej 1498m2

> Centrum Sportu (razem z basenem) o całkowitej powierzchni użytkowej 2848 m2

Całkowita powierzchnia użytkowa nowego zespołu szkół to 8492 m2.

ilustr. MUS ARCHITECTS / po kliknięciu powiększenie

>UKŁAD FUNKCJONALNY

SZKOŁA PODSTAWOWA

Budynek SP został podzielony na cztery podstawowe bloki.

Blok dzieci młodszych w skrzydle zachodnim, blok dzieci starszych w skrzydle wschodnim, blok centralny w głębi działki łączący skrzydła budynku oraz blok ogólnodostępny zlokalizowany pod płytą placu wejściowego.

Blok centralny integruje cały budynek. W tej części zlokalizowano główną komunikację pionową. Tu też znajduje się strefa wejściowa oraz między innymi aula, pokój nauczycielski, a w najwyższej części świetlica z placem zabaw na dachu oraz Administracja szkoły.

Programu bloku centralnego szkoły podstawowej rozbudowano o małą salę gimnastyczną z zapleczem (na poziomie -1)

Do budynku wchodzimy poprzez istniejącą i zachowaną część starego budynku szkoły. Wejście poprzedzone jest dużym placem z trzech stron otoczonym ścianami szkoły. Pod placem mieści się blok ogólnodostępny. Jest to rozbudowana o funkcje miejskie część szkoły. Strefa ta może funkcjonować niezależnie od szkoły. Posiada własny hol i wejście z poziomu chodnika przy ulicy szkolnej. Najważniejszą częścią na poziomie -1 jest duża biblioteka mieszcząca się pod całą płytą placu. Skalę biblioteki można zmniejszyć – temat ten należy rozpatrzyć na późniejszym etapie projektu (do decyzji inwestora). W celu maksymalizacji funkcjonalności i możliwości w ramach bloku ogólnodostępnego znajduje się też pracownia techniki, pracownia komputerowa oraz blok żywienia. Takie rozplanowanie funkcji pozwala także na rozważenie możliwości dodatkowego finansowania szkoły (np. wynajmowanie pracowni komputerowej czy jadalni po godzinach na potrzeby podmiotów zewnętrznych).

Skrzydła budynku są bliźniacze. Jest to funkcjonalny ciąg klas skomunikowanych korytarzem od strony dziedzińca wejściowego. Klasy przedzielają patia, wykorzystywane jako przyklasowe ogródki i strefy rekreacji oraz edukacji na świeżym powietrzu. W skrzydle zachodnim mieści się blok dzieci młodszych, natomiast w skrzydle wschodnim blok dzieci starszych.

ilustr. MUS ARCHITECTS / po kliknięciu powiększenie

GIMNAZJUM

Gimnazjum to czterokondygnacyjny budynek (trzy kondygnacje w pełni ponad ziemią).

Wejście do budynku wcięte jest w bryle, dzięki czemu zostało naturalnie zadaszone. Poprzedzone jest dużym placem wejściowym. Na parterze zlokalizowano hol główny, szatnię oraz sklepik szkolny (część rekreacji), a także blok centralny z administracją i pokojem nauczycieli. Pozostałe pietra to w większości klasy lekcyjne.

ilustr. MUS ARCHITECTS / po kliknięciu powiększenie

CENTRUM SPORTU

Budynek Centrum sportu to zwarta jednokondygnacyjna bryła o dwóch kamiennych elewacjach, wcięta w teren i znikająca pod zieloną skarpą. Wystającymi ponad dach są pudełka zadaszające halę sportową i basen.

Do budynku wchodzimy poprzez podcień (wcięcie w bryłę) i przeszklony wiatrołap. Wewnątrz znajduje się duży hol, z którego mamy dostęp do wszystkich funkcji oferowanych w ramach budynku. Na osi wejścia znajduje się duże, przeszklone atrium ze schodami zewnętrznymi prowadzącymi na płytę dachu, która w pełni została zagospodarowana na potrzeby sportu i rekreacji (boiska terenowe, bieżnia i inne).

>STRUKTURA I ARTYKULACJA FORMY

W skład Zespołu nowego zagospodarowania wchodzą trzy budynki, które jednak poprzez nawiązania liniami zabudowy, kierunkami urbanistycznymi, oraz poprzez spójne i konsekwentne zasady komponowania struktury i wykończenia brył tymi samymi materiałami stanowią jednolity zespół zabudowy.

Kluczowy wypływ na ostateczną formę obiektu ma kamienny postument (mur czy ściana zewnętrzna) oraz drewniane pionowe łamacze światła wykańczające elewacje.

Prosty i surowy, ale jednocześnie naturalny i przyjazny charakter obiektów Zespołu Szkół uzyskano poprzez konsekwentne stosowanie współczesnej stylistyki z dozą wrażliwości lokalnej i poczuciem wysokiej jakości zastanego krajobrazu naturalnego.

(…)

ilustr. MUS ARCHITECTS / po kliknięciu powiększenie