Archivolta 3/2007 - przestrzenie dla sztuki

Ważną pozycję we współczesnym mieście zajmują przestrzenie dla sztuki – stąd temat ten stał się wiodącym bieżącego numeru Archivolty.

Obraz typowej polskiej urbanistyki dosadnie określił Krzysztof Varga:

„(…) Bałagan porządkował miasto i tworzył jego plany zagospodarowania. Chaos był tu burmistrzem i głównym inwestorem. Warzywniaki zamieniały się w butiki z niemodną modą na kilogramy, te po eleganckim bankructwie stawały się pizzeriami, tylko po to, by przepoczwarzyć się w punkty obsługi klientów czegokolwiek; chodziło wyłącznie o obsługiwanie i bycie obsługiwanym.(…)”. Chyba mamy to już za sobą? Nie jesteśmy już bezosobowym tłumem obserwatorów, ale coraz częściej bywamy podmiotem w mieście. Otaczająca przestrzeń staje się bliska, przyjazna i wchodzi w dialog z odbiorcą.. Spoiwem jest sztuka. Projektowana i realizowana pozwala obywatelowi na uczestnictwo w wielowymiarowym odbiorze jej aspektu plastycznego, muzycznego, teatralnego itp. Place i skwery przybierają dziś kostiumy nowych aranżacji architektonicznych, umożliwiając widzowi głębsze uczestnictwo w teatrze zdarzeń. Kraków z okazji 750 lat nadania prawa lokacyjnego zafundował wszystkim lifting Małego Rynku (arch. Andrzej Kadłuczka) czy placu Wszystkich Świętych, przy którym uroczyście oddano Pawilon Wyspiański (arch. Krzysztof Ingarden, arch. Jacek Ewy`), prezentowany w Archivolcie nr 4/2006. Uporządkowanie przestrzeni przed dworcem PKP i Galerią Krakowską podkreśliło należną rolę wiaduktowi kolejowemu (arch. Teodor Talowski) oraz pałacowi Wołodkowiczów (arch.Tadeusz Stryjeński) jako miejscowym dominantom.

Szeroko rozumiane pojęcie sztuki jest istotą nie tylko przestrzeni otwartej. Od zawsze sztuka obecna jest pod dachem muzeów, galerii czy sal koncertowych, których ilość i jakość w naszym kraju wzrasta. Muzealny bum ogarnął nie tylko Warszawę, Kraków, ale i inne ośrodki. Z głośnego konkursu na Muzeum Sztuki Nowczesnej w Warszawie prezentujemy pracę autorstwa holenderskiego architekta Dicka van Gameren. Jego wcześniejszy projekt ambasady w Addis Abebie pokazuje związki ze sztuką etniczną, zarówno w bryle (drążone w skale miejscowe kościoły), jak i w przestrzeni ogrodu na dachu, który nie tylko jest syntezą krajobrazu Holandii (kanały wodne), ale symbolem chrześcijańskiej Afryki (krzyż etiopski). Kolejnym głosem w dyskusji nad przestrzeniami dla sztuki w mieście może być finał międzynarodowego konkursu na Muzeum Śląskie w Katowicach. Nagrodzony projekt Riegler Riewe Architecten realizuje tzw. czwartą generację budynku muzealnego, gdzie adaptowany obiekt pełni nową rolę w procesie odbioru eksponowanego dzieła sztuki, dodając mu nowych treści intepretacyjnych. Umieszczenie głównych sal wystawienniczych pod ziemią ma tu symboliczną wymowę, sprowadzając zgromadzoną kolekcję sztuki ku złożom węgla– prawdziwego skarbu tej ziemi. W kategorii przestrzeni dla muzyki prezentujemy Europejskie Centrum Muzyki im. Krzysztofa Pendereckiego w Lusławicach zaprojektowane przez krakowską pracownię DDJM. Wśród kolejnych istotnych zagadnień znajdą Państwo: syntezę dorobku szwajcarskiej pracowni architektonicznej Christ&Gantenbein, salon samochodowy w Kuwejcie arch. Andrzeja Bohdanowicza-Dworzeckiego czy refleksję prof. arch. Wojciecha Leśnikowskiego o megastrukturach w architekturze. Interesująco zapowiada się rozbudowa wrocławskiego domu towarowego Renoma projektu zespołu architektów: Krystyny i Pawła Kirschke oraz Zbigniewa Maćków, a także Ośrodka Gminy Gierałtowice projektu Ovo Grąbczewscy Architekci z Katowic. Tematyka śląska obecna jest także w artykule dr hab. Irmy Koziny pt.: „Trudne piękno współczesnej architektury” oraz w prezentacji nowego zespołu usługowo-mieszkalnego w Żorach architektów: Rafała Paszendy i Adama Patasa. Prezentujemy ponadto relację z poznańskiej konferencji naukowej pt.: „Modernizm w architekturze. Próba zdefiniowania zjawiska” oraz wyniki konkursu fotograficznego o architekturze modernizmu międzywojennego na Górnym Śląsku. Archivolta patronuje zbliżającym się gliwickim wydarzeniom: sympozjum naukowemu ULAR oraz warsztatom studenckim OSSA 2007, do uczestnictwa w których gorąco zachęcamy. Miłej lektury i udanego wypoczynku wakacyjnego.