Zaha Hadid. Complete Works 1979-2009

''Zaha Hadid. Kompletne dzieła z lat 1979-2009'' to kolejna wydana przez TASCHEN publikacja monograficzna w formacie XXL. Ważąca ponad 5 kg książka na 600 stronach podsumowuje trzydziestoletni dorobek najsłynniejszej architektki świata. Elegancką czarną okładkę pokrywa relief przedstawiający najnowsze i chyba najważniejsze zrealizowane do tej pory dzieło Hadid – Narodowe Muzeum Sztuki XXI wieku MAXXI w Rzymie, a we wnętrzu książki, na różnych rodzajach papieru i kalki, znajdziemy setki precyzyjnie dobranych szkiców, obrazów malarskich, fotografii, rzutów, detali itp. Publikację uzupełnia obszerny tekst autora opracowania – znanego krytyka architektury Philipa Jodidio oraz opisy w trzech językach - angielskim, niemieckim i francuskim.

W pierwszej części książki pt. „Early Works”, przedstawiającej wczesne prace projektantki, eksponowane są słynne obrazy malowane przez Hadid na  kolorowych kartonach, płótnach i kalce. Urodzona w Bagdadzie architektka, po przeprowadzce do Londynu i ukończeniu studiów, przez bardzo długi okres czasu nie realizowała własnych projektów, przedstawiając je głównie w formie charakterystycznych wielkoformatowych prac graficznych i malarskich inspirowanych rosyjskim konstruktywizmem. Począwszy od wczesnych projektów z lat 70., w których widać jeszcze wyraźne wpływy pobytu Hadid w szkole Architectural Association w Londynie i pracowni OMA (wtedy jeszcze w składzie Rem Koolhaas, Elia  i Zoe Zenghelis, Madelon Vriesendorp), po najsłynniejsze (konkurs "The Peak Club" w Hong Kongu, wystawa "The Great Utopia" w Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku, Opera w Cardiff, remiza strażacka w Weil am Rhein) skończywszy na niedokończonych płótnach z 2001 roku (plan urbanistyczny dla Singapuru), niezwykłe dzieła dokumentują kolejne etapy twórczości Zahy Hadid. W pierwszej części publikacji można prześledzić również mało znane zrealizowane projekty wnętrz: apartamentu 24 Cathcart Road w Londynie oraz restauracji Moonsoon w Sapporo.

Na kolejnych stronach, w dziale „Built Work” prezentowane są ukończone realizacje Hadid, m.in. siedziba straży pożarnej firmy Vitra oraz budynek LF One, oba w Weil am Rhein w Niemczech, terminal tramwajowy Hoenheim-Nord w Strasburgu, Centrum Nauki Phaeno w Wolfsburgu, budynek fabryki BMW w Lipsku, skocznia narciarska Bergisel w Innsbrucku oraz Centrum Sztuki Współczesnej im. Loisy i Richarda Rosenthal w Cincinnati, nazwane przez krytyków z New York Times`a „najważniejszym nowym budynkiem w Stanach Zjednoczonych od czasów Zimnej Wojny”. Wymienione projekty można zaliczyć do fazy twórczości Hadid, charakteryzującej się zastosowaniem agresywnych ostrokątnych form, wykonanych głównie z surowego betonu i szkła. „Fragmentacja, deformacja, dekonstrukcja, przenikanie płaszczyzn, zatarcie granic przestrzeni, połączenie architektury i krajobrazu” - to sformułowania pojawiające się najczęściej w opisach autorskich architektki na początku lat 90.

Nowsze projekty Hadid, jak chociażby kolejka górska Nordpark w Innsbrucku, most w Saragossie, czy tymczasowy pawilon Mobile Art zamówiony przez Karla Lagerfelda i firmę Chanel, to już nieco odmienna stylistyka – ilustracja eksperymentów z płynnymi, obłymi formami, widocznymi w najnowszych pracach architektki: od mebli (m.in. sofy Z-Scape, stoły: Aquatable i Mesa, lampa Vortexx), poprzez wnętrza (piętro w hotelu Puerta America w Madrycie i koncepcja kuchni duPont Corian)  po olbrzymie budynki (m.in. Muzeum Guggenheima w Taichung na Tajwanie, Sala Koncertowa i Centrum Kongresowe na wyspie Saadiyat w Abu Dhabi, Opera w Dubaju, Centrum Kulturalne Haydara Aliyeva w Baku w Azerbejdżanie, Dongdaemun World Design Park w Seulu w Korei) oraz plany urbanistyczne (One North w Singapurze i Kartal Pendik w Istambule). W wielu nowych projektach architektce udaje się uzyskać wrażenie jednolitej, płynnej przestrzeni, gdzie ściany, podłogi, sufit i „meble” zlewają się w płynną jednolitą strukturę na wzór cieczy zastygłej w ruchu.

Projekty reprezentujące wspomniany nurt w twórczości Hadid zamieszczono w kolejnych działach monografii: „On Site” (W trakcie budowy) i Design Stage (Faza projektowa). Szkoda, że autorzy publikacji nie poczekali na oficjalne otwarcie  budowanego przez prawie dekadę Narodowego Muzeum Sztuki XXI wieku MAXXI w Rzymie na wiosnę 2010 r. W książce zamieszczono liczne zdjęcia z placu budowy, podczas gdy pierwszy pokaz prasowy już ukończonego budynku miał miejsce  niedługo po premierze książki jesienią 2009 r. 

Prezentacje większości projektów opublikowanych w monografii uzupełniają liczne zdjęcia misternie wykonanych (ręcznie i za pomocą technik cyfrowych, np. wycinarek CNC) modeli architektonicznych. Większość z nich to ostateczne wersje projektów, precyzyjnie przedstawione za pomocą szkła, pleksi, drewna, tektury i metalu. Oprócz profesjonalnych makiet uwagę zwracają  charakterystyczne dla biura Hadid robocze modele reliefowe.

W ostatnim rozdziale książki prezentowane są produkty, wystawy i instalacje. W biurze Zahy Hadid dział zajmujący się wnętrzami, aranżacją wystaw (najczęściej monograficznych) i meblarstwem funkcjonuje wyjątkowo sprawnie. Tutaj powstają prototypy nawet samochodów (Z Car I i II), torebek dla Louis Vuitton, czy butów dla Lacoste. Po udanym projekcie wnętrz jednego z pięter hotelu Puerta America, na uwagę zasługują chociażby: instalacja „Ideal House Cologne” prezentowana na Targach Mebli  imm cologne, „Dune Formations” na Biennale w Wenecji w 2007r.  czy wprowadzane sukcesywnie do sprzedaży meble dla firm Established & Sons, Sawaya & Moroni, Kenny Schachter ROVE, B&B Italia, czy Alessi.

Książkę zamyka ilustrowana lista wszystkich, prawie 300 projektów stworzonych przez ostatnie 30 lat przez Zahę Hadid i jej londyńskie biuro, które w stosunkowo krótkim czasie (pod koniec lat 90.) rozrosło się z 30 do ponad 300 pracowników. Silna osobowość, bezkompromisowe poglądy i charakterystyczny image  architektki doskonale przyciągają również opinię publiczną i media,  co dodatkowo napędza koniunkturę i „modę na Hadid”. Po latach tworzenia odrzucanej i uważanej za niemożliwą do zbudowania „papierowej architektury” Zaha Hadid znalazła sposób na realizowanie własnej unikalnej wizji przestrzeni, czego efektem są zasłużone nagrody (Nagroda Pritzkera w 2004 roku,  Nagroda Fundacji Miesa van der Rohe w 2003 roku), setki coraz większych nowych zleceń w Europie, Ameryce Północnej i Azji oraz rzesza naśladowców. Powstające obecnie projekty Hadid, od sztućców, biżuterii i butów, po drapacze chmur i olbrzymie plany urbanistyczne, na pewno będą wdzięcznym i fotogenicznym tematem dla kolejnych monografii (limitowana wersja książki Taschen z autografem Hadid kosztuje 750 Euro!). Pozostaje zatem czekać na przyszłe publikacje i realizacje Zahy Hadid, także te całkiem blisko, jak chociażby Lilium Tower w Warszawie, czy Muzeum Guggenheima w Wilnie.

Bartosz Haduch

Książka "Zaha Hadid Complete Works 1979-2009" w Księgarni W-A.pl alejahandlowa.eu > > >

Po kliknięciu otrzymasz powiększenie...

Książka "Zaha Hadid Complete Works 1979-2009" w Księgarni W-A.pl alejahandlowa.eu > > >